«Χημικός με οικολογικές ανησυχίες, μετατρέπω την απορρύπανση σε πηγή

Στα 61 της χρόνια, η Claude έχει αποδείξει την αξία της. Γεννημένη στη Λωρραίνη, διευθύντρια ενός πρωτοποριακού εργαστηρίου στο μεταίχμιο μεταξύ χημείας και οικολογίας, διευθύντρια έρευνας για τριάντα περίπου διατριβές και περισσότερα από δεκαπέντε προγράμματα, κάτοχος πολλαπλών επιστημονικών βραβείων και μεταλλίων, υπεύθυνη για 42 διπλώματα ευρεσιτεχνίας και περισσότερες από 160 δημοσιεύσεις, δεν έχει καμία πρόθεση να αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν εξακολουθούμε να ανοίγουμε νέους δρόμους και να πετυχαίνουμε, μέρα με τη μέρα, να δημιουργούμε θετική χημεία, εμπνευσμένη από τη φύση, και να προσφέρουμε δυναμικές λύσεις στις πλέον επείγουσες περιβαλλοντικές προκλήσεις;

Η ενασχόλησή σας με την οικολογία ξεκίνησε σχετικά αργά στη σταδιοδρομία σας. Τι είναι αυτό που σας οδήγησε στην επαγγελματική πορεία σας να επιλέξετε αυτό το μονοπάτι;

Έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας μου χρησιμοποιώντας διεπαφές. Το πρώτο μου πάθος, η χημεία της ζωής, συνδυάζει την «κλασική» χημεία με τις επιστήμες της βιολογίας και της υγείας. Μου αρέσουν οι φυσικές απαντήσεις, αναζητώ λύσεις σε απτά προβλήματα. Και μου αρέσει να ενώνω διαφορετικούς κλάδους και να δημιουργώ γέφυρες μεταξύ τους. Είχα πάντοτε την ανάγκη να νιώθω πως η δουλειά μου έχει νόημα. Και η μελέτη των έμβιων οργανισμών, μας κάνει περισσότερο δεκτικούς και μας προκαλεί δέος μπροστά στις δυνατότητες της ζωής και της φύσης. Όλα είναι ήδη εκεί. Εμείς πρέπει απλώς να τα αναζητήσουμε και να τα βρούμε.

Ποιος ήταν ο καταλύτης για την εφαρμογή αυτής της φιλοσοφίας σε περιβαλλοντικά ζητήματα;

Το 2008, ήμουν καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, όταν μια ομάδα φοιτητών με πλησίασε για να ζητήσει τη βοήθειά μου σχετικά με το θέμα που είχαν επιλέξει για έναν διαγωνισμό. Το θέμα τους σχετιζόταν με την ικανότητα ορισμένων φυτών να απορροφούν τους ρύπους και να τους εμποδίζουν να απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Το αντικείμενο με ενθουσίασε τόσο που αφοσιώθηκα σε αυτό πλαισιώνοντάς τους για ένα χρόνο. Με τη βοήθεια ενός ερευνητή βοτανολόγου εντοπίσαμε ένα φυτό μόλις 50 χιλιόμετρα από το πανεπιστημιακό εργαστήριο, το οποίο έμοιαζε να απορροφά απίστευτες ποσότητες ψευδαργύρου φυτρώνοντας σε μολυσμένο περιβάλλον. Για άλλη μια φορά, βρισκόμασταν σε ένα σταυροδρόμι μεταξύ διαφόρων επιστημονικών κλάδων. Ένας ολοκαίνουριος κόσμος προς εξερεύνηση. Διαπίστωσα πολύ γρήγορα πως οι ιδιότητες αυτών των φυτών δεν περιορίζονταν μόνο στην απομάκρυνση των ρύπων, αλλά ότι τα οφέλη τους μπορούσαν επίσης να αξιοποιηθούν για χρήση σε χημικές διεργασίες. Με αφορμή αυτή την τρελή ιδέα, εγκατέλειψα τον τομέα της έρευνάς μου για να ενταχθώ σε ένα οικολογικό εργαστήριο. Στη συνέχεια, δημιούργησα το εργαστήριο ChimEco με αντικείμενο τη βιο-εμπνευσμένη χημεία και τις οικολογικές καινοτομίες, μια πραγματική γέφυρα μεταξύ χημείας και οικολογίας.

Τι έχει αλλάξει η οικολογία στην προσέγγισή σας στη χημεία;

Μάλλον πρόκειται για μια πραγματική επιβεβαίωση σε μεγάλη κλίμακα παρά για μια απλή αλλαγή. Πάντα πίστευα ότι η χημεία μπορεί να λειτουργήσει ως μια θετική δύναμη. Πολύ συχνά, απορρίπτεται ως πρόβλημα. Γνώριζα όμως ότι ήταν ικανή να επιλύει και να διορθώνει προβλήματα. Προσπαθώ να το αποδεικνύω καθημερινά. Αυτά τα φυτά με απορρυπαντικές ιδιότητες είναι ένα ιδανικό παράδειγμα. Από την πρώτη μας ανακάλυψη, έχουμε καταθέσει 36 διπλώματα ευρεσιτεχνίας στο CNRS και έχουμε υλοποιήσει πολυάριθμα προγράμματα απορρύπανσης, τα οποία έχουν πλέον σημαντικές βιομηχανικές εφαρμογές. Το έργο του Βοτανικού Ιδρύματος της Klorane στο χώρο εξόρυξης του Mechelen, μας επέτρεψε να δοκιμάσουμε την απίστευτη δράση της Υδάτινης Μέντας πάνω στα μολυσμένα βιομηχανικά απόβλητα. Δημιουργούμε χρήσιμες διεργασίες με βάση αυτά που μας προσφέρει από μόνη της η φύση: το φυτό δεσμεύει αυτά τα μεταλλικά στοιχεία, τα οποία στη συνέχεια συλλέγουμε με σκοπό να τα χρησιμοποιήσουμε ως καταλύτες για πράσινες χημικές αντιδράσεις. Αντί να συνεχίσουμε την εξόρυξη φυσικών πόρων που γνωρίζουμε ότι παρουσιάζουν όλο και περισσότερους κινδύνους, προάγουμε την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και τη μετατροπή της ρύπανσης σε χρήσιμο πόρο. Η δημιουργία βιώσιμων βιομηχανικών διεργασιών με έμπνευση από τη φύση είναι ένα ισχυρό μήνυμα για το μέλλον. Η πράσινη οικονομία είναι εφικτή. Αρκεί να κοιτάξετε γύρω σας!